DEEL 1: GEMEENSCHAPSFAMILIE

Gemeenschapsfamilie is de term die gebruikt wordt door James Wilder (2007)[i]. “Als mensen trouwen vindt er bij de huwelijksplechtigheid een soort adoptie plaats. Schoonouders worden aanvullende ouders voor hun nieuwe kinderen en voelen de vereisten die de status van ouders met zich meebrengt.” Deze vorm van adoptie wordt door Wilder gemeenschapsfamilie genoemd. Beide partners hebben een eigen unieke geschiedenis van familiecultuur die is ontstaan vanuit hun gezin van herkomst. Sommige families zijn trots op hun familiegeschiedenis en bepaalde tradities. Daar tegenover kan een partner echter ook uit een gebroken gezin komen met weinig tot geen trots voor de familiegeschiedenis. Het is vaak een uitdaging voor mensen om niet alleen naar de negatieve onderwerpen van een familiegeschiedenis te kijken, maar ook naar de positieve onderwerpen.

Hans Groeneboer (2003)[ii] schrijft dat

“Mensen moeten leren hun familierelaties een plaats te geven in hun leven.
Het is belangrijk dat je loyaal kunt zijn. Je hoeft niet elkaars beste vrienden te zijn, als er maar balans is.
Vaak haken mensen af, omdat hun familieleden niet perfect zijn, maar er is altijd iets positiefs te vinden.”

Mijn familieverhaal

Het is interessant en belangrijk om je bewust te zijn van jouw familiegeschiedenis en de invloed die dat heeft op jouw karakter en gewoontes. Het kan een hoop helderheid geven in patronen die je in jouw relatie herkent. Om mezelf maar als voorbeeld te nemen: Ik voel een enorme strijdlust in mijn bloed vermengd met trots en koppigheid. Kenmerken die terug te leiden zijn naar de familiegeschiedenis van mijn vaderskant.

Ik weet niet veel van de grootouders van mijn vaderskant, ik ken wel het verhaal dat mijn opa in de oorlog door de Nazi’s in zijn been is geschoten omdat hij weigerde om hen te helpen. Mijn opa schijnt niet om hulp te hebben geroepen toen hij was neergeschoten. Het klinkt alsof hij niet bang was en zeer koppig. Ik herkende me hierin en wilde meer weten over mijn familiegeschiedenis. Ik begon met uitzoeken waar onze familienaam (Meeuws) vandaan komt.

Ik kwam al snel de naam Rochus Meeuwiszoon tegen, een timmerman in de zestiende eeuw. Ik kwam tot de ontdekking dat hij op 5 april 1572, kort nadat de Watergeuzen Den Briel hadden ingenomen, de watersluis in de buurt met een bijl kapot hakte zodat het land onder water liep. Hierdoor konden de Spanjaarden Den Briel niet heroveren op de Watergeuzen. Kort daarna trokken de Spanjaarden plunderend, rovend en verkrachtend door West en Midden Nederland. Van Rochus Meeuwiszoon is bekend dat hij na zijn heldhaftige optreden gedeeltelijk werkeloos werd. Waarschijnlijk was hij op een dusdanige manier verwond geraakt dat hij niet langer zijn werk als timmerman kon uitvoeren. In plaats van de doodstraf (een sluis vernielen) kreeg hij een jaartoelage van het stadsbestuur.[iii] Een paar jaar later trouwde Willem van Oranje in 1575 in de Sint Catharijnekerk in Den Briel met Charlotte van Bourbon waar een glas-in-lood raam hing van deze zelfde Rochus Meeuwiszoon.

Mijn familie geschiedenis kent, net als alle familiegeschiedenissen, mooie en minder mooie kanten. Sommige mooie verhalen kunnen ook een negatief effect hebben gehad of ze zijn mooier gemaakt dan ze in werkelijkheid waren. Zo heeft die daad van die timmerman Rochus Meeuwiszoon ook gezorgd voor flink wat leed in de Hoeksche Waard, waar de Spanjaarden heel wat hebben geplunderd en vrouwen hebben verkracht. In diezelfde Hoeksche Waard heb ik gewerkt als predikant, in dezelfde traditie als de predikant, Jean Taffin, die in 1575 het huwelijk tussen Willem van Oranje en Charlotte van Bourbon bezegelde. 

Wat mijn familiegeschiedenis me heeft geleerd is dat, naast een liefde voor hout en timmerwerk, ook koppigheid en trots in mijn bloed zitten. Ik heb geleerd om te zien hoe koppigheid en trots een negatieve invloed hebben op relaties, maar ook een kracht kunnen zijn die je helpt om niet op te geven.

Jouw familiegeschiedenis

In elke familiegeschiedenis worden mensen gevormd (en soms ook misvormd) door de verhalen en karaktereigenschappen in de bloedlijn. Vrijwel alle familieculturen kennen geheimen en onbesproken onderwerpen. Het is een belangrijke vraag hoe je met die verhalen omgaat: bevestig je alleen de negatieve verhalen of alleen de positieve verhalen?

Probeer vanuit jouw familieverleden en het familieverleden van je partner de constructieve elementen te benoemen. Als je samen kinderen mag krijgen, zullen deze krachtige elementen namelijk voortvloeien in hun bloed. Gemeenschapsfamilie brengt alle elementen van het verleden en het heden bij elkaar. Voor sommige mensen voelt dit als tot elkaar veroordeeld zijn, voor andere mensen voelt het als een hartelijk welkom.

Op YouTube staan mooie video’s van schoonvaders die hun schoondochter of schoonzoon hartelijk verwelkomen in hun familiecultuur. Helaas ken ik het verhaal van een moeder die op de bruiloft van haar dochter in het zwart verscheen en rondliep alsof zij bij een rouwdienst was. Als je zelf zou mogen kiezen kies je voor een hartelijk welkom, helaas is dat niet altijd het geval.

In de Marriage Course wordt op de vierde cursusavond ingegaan op het onderwerp: de impact van familie – verleden en heden. Tijdens deze cursusavond worden de verwachtingen behandeld van verschillende generaties met mogelijke spanningen. In het werkboek staat: “We herhalen of verzetten ons tegen de manier waarop onze ouders zich gedroegen.”[iv] Vervolgens wordt er een aantal vragen gesteld:

• Wat zijn de positieve dingen van je opvoeding?
• Erken je dat je verschillende verwachtingen hebt van familietradities en de rol van man en vrouw?
• Wat zijn de moeilijke familierelaties uit je jeugd en welke spelen er nog steeds?

In het werkboek van de Marriage Course staat geschreven dat je als stel op een nieuwe manier de verbinding met ouders moet leggen.[v] Vervolgens is er een opdracht om een levensgrafiek te tekenen.[vi] In deze levensgrafiek kun je de belangrijkste gebeurtenissen opschrijven vanuit je jeugd. Boven de lijn staan de positieve ervaringen, onderaan de lijn staan de negatieve ervaringen. Vervolgens moet je als partners kijken naar elkaars levensgrafiek. Daarna vertel je elkaar hoe je je toen voelde, hoe je er in je leven mee bent omgegaan en hoe het je heeft gevormd. Samen zo’n levensgrafiek tekenen en doorpraten is een heel geschikte manier om van elkaars familiegeschiedenis te leren. Wil je er meer over weten? Volg dan samen een keer de Marriage Course!

Het loslaten van kinderen

Meg Meeker (2014)[vii] schrijft over het loslaatproces van ouders. Zo’n 90% van de opvoeding van kinderen bestaat volgens Meeker uit het loslaatproces. Loslaten is belangrijk omdat een kind volwassen moet worden en zelf volwassen relaties moet kunnen aangaan om een emotioneel gezond mens te worden. Het grootste gedeelte van de opvoeding bestaat uit het voorbereidingsproces van het losmaken, dat is een grote verantwoordelijkheid voor ouders. Je wilt als ouder alles doen om je kind te beschermen, je wilt strijden. En tegelijkertijd moet je durven loslaten.[viii]

Voor sommige (schoon)ouders is het moeilijk om hun kind los te laten aan een man of vrouw die zij wellicht niet verantwoordelijk genoeg vinden. Voor moeders is het vaak nog moeilijker om een kind los te laten. Zij hebben het kind in hun buik gedragen en gezoogd. Hun grootste taak was om het kind te beschermen en te verzorgen en nu gaat iemand anders dat doen. Als een (laatste) kind het huis uit gaat,  kan bij sommige moeders het ‘Lege Nest Syndroom’ toeslaan. De gezondheidssite gezondheidsnet.nl schrijft hierover:

“Dit is te vergelijken met een rouwproces waarbij twee gevoelens overheersen. Het eerste is het 'fysieke' gemis van de kinderen.
Je mist hun vanzelfsprekende tegenwoordigheid, hun verhalen aan tafel en de aanspraak.
Je kunt de aanloop missen van kinderen en de gezelligheid van hun vriendenkring. Het loslaten doet pijn.
Je bent veel minder betrokken bij hun leven en moet leren afstand te nemen.

Een tweede gevoel is doelloosheid of nutteloosheid. Het kan moeilijk zijn om de zeeën van tijd te vullen die je voorheen aan de kinderen besteedde; van het rijden naar sport tot het helpen met huiswerk. Het huis wordt minder vuil en je hebt minder was, je bent simpelweg minder tijd kwijt aan het huishouden. Als je moeite hebt die tijd zinvol te vullen, kun je depressief worden.

Bij sommige (echt)paren ontstaan relatieproblemen als de kinderen het huis uit gaan. De kinderen waren jarenlang het onderwerp van gesprek en nu blijkt er weinig over wat je bindt. Of er ontstaan spanningen: de vrouw heeft eindelijk haar handen vrij en wil samen leuke dingen doen, terwijl de man nog hard moet werken.”[ix] Sommige moeders ervaren zelfs dat haar kind is afgepakt door diens partner. In plaats dat zij knuffelt met haar kind, ziet zij dat nu de partner van haar kind doen. Het kost tijd voor sommige moeders om dat een plek te geven in hun leven. Het is noodzakelijk dat je het een plek geeft in je leven, omdat je kind groeit naar volwassenheid en zijn/haar eigen keuzes maakt.

[i] Wilder J., Met vreugde man zijn, groeien naar volwassenheid, Archippus, Enschede, 2007, 272

[ii] Hans Groeneboer, Op de schouders van ouders, Koinonia, Hoogblokland, 2003, 84

[iii] “Timmerman slaat sluis kapot”, Het Waterschap, nummer 07, 2006, p. 22-23

    (Zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Rochus_Meeuwisz)

[iv] Marriage Course Werkboek, 2018, 76

[v] Idem, 78

[vi] Idem, 85

[vii] Meeker M., Het moeder/zoon handboek, Kosmos, Utrecht, 2014, 310-311

[viii] Michel Meeuws, Geestelijke Ouders Gezocht, Concept uitgave, Gorinchem, 2019, 92

[ix] https://www.gezondheidsnet.nl/overgang/lege-nest-syndroom